Bloq

İşin səmərəlli yollarını bilməzsək əgər təəssüf ki özümüzü iş həyatında sistemsiz bir quruluşun içərisində tapa bilərik. Bunlar; 1- Bəhanə tapmaq: Hər işin mənfi tərəfindən baxsaq görüləcək iş ən az iki qatına çıxar. 2- Kafilik: Edəcəyimiz iş haqqında kifayət qədər məlumata sahib deyilsək hədəfə uzun yollardan çatacağıq. Hər məlumat sizə daha çox zaman qazandıracaq. 3- Məşq: İşinizi nə qədər etina və diqqətə dəyər etsəniz o qədər tez bitirərsiniz. 4- Fokuslanmak: Bu hal-hazırda ən çətin məsələlərdən biri olmağa başladı. Kənar işlərin sizi öz işinizdən uzaqlaşdırmasına imkan verməyin. Xüsusilə sosial şəbəkələrdə vaxt itirməyin. 5- Siz: Bioloji və zehni quruluşunuz yenə sizin işinizi etmənizdə əhəmiyyətli faktorlardandır. Xarakteri hərəkət sevən bir insan masa başında saatlarla oturmayacaq. Ancaq qısa fasilələr, hər zaman işə yarayıb. 6- Sevgi: Etdiyiniz işə qarşı sevginiz olmalıdır. İstəksiz və sevgisiz edilən hər iş pisdir. 7- Araşdırmalar: Əgər etdiyiniz iş ilə əlaqədar lazımlı araşdırma və inkişaflardan xəbərdar ola bilmirsinizsə, yenə işiniz çətindir. Çünki sizin edəcəyiniz iş üçün daha əvvəl bitirilmiş bir çox iş nümunəsi vardır. 8- Anlamaq : Anlamaq üçün diqqətinizi verdiyinizdə ən böyük iş belə dərhal həll ediləcək. 9- Vaxtın idarə olunması: Ən əhəmiyyətli işləri önə alıb, sonrakıları ortaya və vacib olmayan və ya faydası az olanları da ən sona almaqda fayda var. Təbii ki iş həyatı çətinlikərlə doludur. Bunu daha sadə və daha qısa formada bitirmək yenə biz insanların əlindədir. Əks halda bitməyən işlər insanın yaxasından tutub yerə vuracaq.  

Bəzi insanlar necə bu qədər yaradıcı ola bilir? Yaradıcı olmağın bir yolu var? Yaradıcı fikir arxasında qaçanların özlərinə tez-tez soruşduğu suallardır. Yaxşı, tam olaraq nədir bu yaradıcılıq? Həqiqətən bir nəzəriyyəyə bağlıdırmı ya da müəyyən qəlibləri var? Yaradıcılıq nə doğuşdan gələn bir qabiliyyət nə də birdən-birə gələn bir ilham qaynağıdır. Yaradıcılıq daha əvvəl yaradılmış olanın üstünə çıxa bilmə, deyilməyənləri söyləmə, edilməyənləri edə bilmə səyidir. Yaradıcılıq üçün lazım olan şey; məlumat və fərqli bir düşüncə formasına sahib olmaqdır. Yaradıcılığınızı inkişaf etdirmək istəyirsinizsə bəslənməlisiniz. Bəslənmək bu sektorda çox istifadə olunan sözlərdən biridir. Kitab oxuyun, kinoya gedin amma bunlara gedərkən nə olaraq gedib nəyə baxdığınız və nə üçün izlədiyiniz çox əhəmiyyətlidir. O filmdəki bir səhnəni görəsən istifadə edə bilərəm? Və ya bu günə qədər istifadə edilməmiş bir filmin səhnəsini alıb reklamda istifadə edim? deyə baxmaq daha əhəmiyyətlidir. Ona görə bəslənmək amma doğru bəslənmək lazımdır. Yaxşı, yaradıcı proses mərhələsini idarə etmək mümkündür? Bu prosesi Jack Fosterin “Fikir Necə Tapılır?” kitabından qısaca baxmış olsaq; İlk mərhələ: Məhsulunuz və ya xidmətləriniz ilə əlaqədar ''xammalları yığmaq'' olmalıdır. İkinci mərhələ: Xammalları mənimsəmək və aralarındakı əlaqələri araşdırmaqdır. Bu mərhələdə problemi tez həll edə bilmirsinizsə bir qəhvə fasiləsi verə bilərsiniz. Üçüncü mərhələ: Tunelin ucundan gələn işığı gördüyünüz mərhələdir. Bu işıq üzərinizə sürətlə gələn bir qatarın işığı ola bilər ki  həmin an olduqca təsir edici bir fikrə sahibsiniz deməkdir. Təbrik edirik! Dördüncü mərhələ: Qatarın həqiqətən gedib getmədiyini, neçə vaqonu arxasında sürükləyə bildiyini, ən əhəmiyyətlisi də relsdən çıxıb çıxmayacağının analiz edildiyi mərhələdir. Mükafat qazanmış işlər üzərindəki araşdırmalara baxdığımızda yaradıcı fikirlərin təxminən 90%-nin müəyyən qəliblər altında sinifləndirilə bildiyini görürük. Bu günə qədər reklam yaradıcılığında nələr əsas götürülərək reklam çıxarıldığı araşdırılıb və ortaya bir neçə qəlib çıxıb. Məsələn, Fransada təşkil edilən bir golf turniri üçün bir elan fikri axtarırsınız. Əvvəlcə araşdırmaya başladınız. Fransadakı golf turnirini izah etmək üçün nə edə bilərik? Fransada ki golf turnirini izah etmək üçün bir dənə croissants (Fransanın milli şirniyatı), bir dənə də golf topunu birləşdirib bir elan edə bilərik. Bu bir yaradıcılıqdır. Bacara bilirsinizsə  üç hətta dörd şeyi birləşdirin. Birləşdirmə, bənzətmə və ya tərsdən göstərmə, şişirtmə, məcaz bunlar yaradıcı qəliblərdir. Amma bu qəliblərə girməyən və girməməsi lazım olduğunu düşündüyümüz başqa cür yaradıcılıqlar var. Onu axtarıb tapdığınız zaman yaradıcı olursunuz. Bunları bir neçə nümunə ilə ələ alaq; 1.Birləşdirmə Məhsul və ya xidmətləriniz ilə əlaqədar ''xammalları '' daha əvvəldən təyin etdiyiniz mesaja və ya məcraya görə əlaqəli hala gətirin. 2.Hərəkətə Geçirmə İstifadəçini reklama yönləndirin. Bu mərhələdə sadə və aydın ola bilməyə diqqət göstərin. 3.Bənzətmə Məhsul ilə əlaqəli simvolu, mesajınız ilə bütünləşdirin. 4.Əksiltmə Mətni, məhsulu, məhsulun adını hətta loqonu çıxartmağı yoxlayın. 5.Şişirtmə Ola biləcək qədər şişirdin. 6.Alternativ Birbaşa məhsula deyil faydaya fokuslanın. 7.Əksini düşün Məhsul olmasaydı həyat necə olardı. 8. Həddindən artıq səy göstərin Məhsulunuzu istehlakçının gözündən görməyə çalışın.  

Başqaları nə qədər sizi cəlb etsə də siz yenə gedib, könlünüzün sultanını almaq istəyərsiniz. Hətta buna ən gözəl nümunə; Sizə üz verməyən və aşiq olduğunuz və xəyallarınızı bəzəyən qarşı cinsin mənasız hərəkətlərini belə qəbullanmağınız ola bilər. Yəni hər bir məhsul əslində şəxsləri əks etdirən və bir hissəsi halını alan elementlərdir. Avtomobildən tutun, kosmetik, qida və s. buna sevdiyiniz marka (lovemark) deyirlər. Bir markanı çox çox istəyir və ondan başqa alternativ düşünmürsünüzsə şübhəsiz siz də o məhsulla eşq yaşayırsınız deməkdir. Belə ki inkişaf etməkdə olan cəmiyyətlərdə daha çox görülən bu vərdiş kənardan baxıldığında fanatlıq olaraq görünsə də, əslində bu sevginin memarı olan marka tərəfi üçün heç də asan deyil. Məhsulu çıxarmanın yanında ona bir imic qazandırmaq və istifadəçinin ehtiyaclarını müəyyənləşdirmək, onun cəmiyyətdəki statusunun bir sinif üstə qalxmasına kömək olacaq. Ən çox sevərək geyindiyiniz gödəkcəniz, köynəyiniz və ya hər hansı əşyalarınızın markalarını alt alta yazdığınızda sizi hansı markaların rahatlatdığını da görmüş olacaqsınız. Bir nümunə; Samsung, Appledan daha yaxşı və funksiyalı telefonlar istehsal edə bilər. Onu keçə bilər. Ancaq, bu iPhonenin lovemark olduğu gerçəyini dəyişdirməz. Marka olmaq, eyni zamanda duyğuları da məhsulun içinə qoymaq deməkdir. Mütəxəssislər, psixologiyada buna rahatlıq sahəsi yaratmaq deyirlər. Yəni siz üzərinizə götürdüyünüz hər bir əşya ilə əslində öz rahatlığınızı qurmuş olursunuz. Mən Pepsi içmirəm və ya Coca-Cola içmirəm dediyinizdə başqa bir markaya isdiqamətləndiyiniz mənasına gəlir. Bunu pozan bir afisantın istəmədiyiniz içkini gətirdiyində hiss etdiyiniz üzüntünü bir siz bilirsiniz, bir də Allah. Yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, dünyada bir çox marka məhsullarını çıxararkən içinə bir ruh qata bilsələr, müştəriləri ilə bir bağ qura bilirlər. Müşahidələr göstərir ki və bunu bacaran markalar şübhəsiz məhsulu çıxarmaqdan çox, o məhsulun istehlakçının dünyasında necə bir rahatlıq meydana gətirəcəyini və həllini tapan markalardır. Markalar arxitekturalarını meydana gətirərkən, o markanın içinə əgər missiyalarını və hekayələrini qatmazlarsa dadsız, qoxusuz bir məhsulu müştərilərlə tanışdırmış olurlar. iPodumu əlimə aldığımda hissetdiyim həyəcan və xoşbəxtliyi mənə başqa hansı musiqi pleyer hiss etdirə bilər? İndi siz də almağı çox istədiyiniz məhsulu bir yerə qeyd edin və o məhsulu hansı səbəbdən çox istədiyinizi düşünün.

Bədəninizi, ürəyinizi, zehininizi gücləndirin. (İdman və ya hərəkət et. Ən azından kiminsə arxasından danışıb ürəyini kirletme, zehinin üçün gözəl birşeyler oxu, gör, dinle) Zamanı yaxşı idarə et. (Zaman verilmiş ən müqəddəs hədiyyədir, onu yaxşı istifadə et. Əylən, iş gör, qaç,  tullan. Beynini çaşdır, daha əvvəl etdiyin bir şeyin tərsini et. Məsələn sol əllə yemək yeməyi yoxla.) 10,000 saat qaydası. Bir şeyi professional mənada edə bilmək üçün gündə 4 saatınızı sərf etsəniz bu ömrünüzdə 7 ilə bərabır olur. Nə qədər çox baş yorarsanız o qədər profesyonallaşmış olarsınız.  Ən əhəmiyyətlisi də beynə gözəl şeylər gələrsə, gözəl şeylər çıxar. (Yemək, musiqi, danışmaq, görmək, baxmaq və s. hamısı beynə xidmət edər.)

Markanı 4 maddə təhlilindən keçirmək artıqlaması ilə kifayət edər yəqin ki. Bunlar; 1- İdarə və Təşkilat 2- Keyfiyyətli Məhsul 3- Marketinq Şəbəkəsi 4- Reklam və Təqdimat Bu maddələr qarşılıqlı olaraq davamlı ünsiyyət içərisindədirlər. Belə ki illər əvvəlində firmalar və ya təşkilatlar məhsul istehsal etmənin əsas olduğunu düşünərək məhsul mərkəzli hərəkət edirdi. Firma və təşkilatlar ilk əvvəl məhsulun olmasını və bunun inkişaf etdirməli olduqlarını başa düşdülər. Sonrasında məhsul ilə birlikdə necə bir hərəkət planı olması lazım olduğuna qərar verəcək olan idarə və təşkilatın əhəmiyyətini anladılar. İdarə və təşkilat isə daha çox insana çata bilmək üçün marketinq strategiyası etmələri qənaətinə gəldi. Buna ən yaxşı nümunə Henry Forddur. Henry Ford 1950-60 illəri arasında klassik qara Ford avtomobili üçün "Dünyada qara rəng bitənə qədər mən bu avtomobili istehsal edəcəyəm" desədə 1965-ci ildə məşhur qırmızı Mustang marka avtomobilini bazara çıxartdı. Çünki Ford artıq bazarın dəyişdiyini və məhsulunu satmaq üçün yeni və müxtəlifliyin olması gərəkdiyinianlamışdı. Bu 4 maddə öz payına düşəni artıqlaması ilə yerinə gətirmək üçün hal-hazırda inanılmaz bir ünsiyyət və sürətlə yollarına davam etməkdədir. Dünyada bu 4 maddəni birlikdə bacaran bir çox marka görə bilərsiniz. Coca Cola, Adidas, Nike və s. Ölkəmizdə isə bu sayın az olmasının səbəbi təcrübənin, araşdırmanın və inkişaf etdirmənin çox zəif olmasıdır. Məsələn, yaxşı idarə etdiyini düşünən idarəçilərin, məhsula çox əhəmiyyət verən firmaların, istehsal etdiklərini satmaq üçün özlərinin müxtəlif üsulları ilə marketinq strategiyası izləyirlər. Buna görə başa düşmədikləri Reklam ünsiyyətinin fikirlərini qarışdırdığını rahatlıqla müşahidə edə bilirik. Çünki reklam yaradıcılıq-rəng-strategiya-duyğu idarəçiliyi tələb edir. Biznes təşkilatlarının reklam anlayışları tam formalaşmayıb. Burada ən çox məsuliyyət İdarə və Təşkilata düşməkdədir. İdarə, 4-cü güc olan Reklam və Təqdimatı  ahengli bir hala gətirə bilərsə digər 3 maddənin necə böyüyüb səpələndiklərini görmüş olacaq. Bəliii! İdarəçilik,məhsul istehsalı və satış çətindir. Reklam etmək də çətindir. Ancaq inkişaf edən və böyüyən qlobal dünyanın artıq bütün bunları araşdırdığını bilmək və görmək artıq şərtdir. Rahat və ani qərarlar markaları heç bir yerə aparmır. Dünya dəyişir və Azərbaycan 4-cü güc Reklam və Təqdimatı başa düşməzsə idxal markalara xidmət etməyə davam edəcək. Sözün özü budur ki; markanı mən 4-cü maddəsindən tanıyıram. Sağ əli 1-2 və ya 3-cü maddələrin başına

Marketinq, insanların ehtiyaclarını ön görərək məhsul və xidmətlərin istehlakçıya çatdırılıb, satışdan əvvəl başlayıb satışdan sonrada davam edən bir prosesdir. Hər dövr fərqli üsullarla qarşımıza çıxan marketinq ünsiyyəti anlayışı, dəyişən müştəri profili, həyat tərzləri, marketinqdə texnologiyanın yayılması kimi dəyişikliklərlə məhsul mərkəzli marketinqdən, müştəri istiqamətli marketinq anlayışına doğru yol almışdır. Çoxları marka idarəçisinin fərqli marketinq üsulları ilə məhsul və ya xidmətlərini istehlakçıya çatdırması mümkün olarkən bəzi sektorlar üçün bu vəziyyət daha da çətin hala gəlir.          Dərman, tütün, spirt kimi bəzi sektorlar üçün reklam tamamilə ya da qismən qadağandır. Bu sektorlar kor buraxılan sektorlar olaraq adlandırılır.  Ancaq bütün məhdudiyyətlərə baxmayaraq bu sektorlarda edilən reklamların özündən olduqca söz etdirdiyini görürük. Son zamanlarda edilən reklamlara baxdığımızda isə köhnə reklamlardakı səmimiyyəti təəssüf ki artıq görə bilmirik. İstehlakçılar bir birinə bənzər reklamlardan sıxılmış vəziyyətdədir. Ancaq başda da dediyimiz kimi kor sektorlarda vəziyyətin daha da fərqli olduğunu görürük. Xüsusilə reklam sahələrində məhdudlaşdırılmağın nəticəsi olaraq ortaya gözləniləndən daha yaradıcı işlərin çıxdığını görürük. Bununda səbəbinin məhdudiyyətlər olduğuna əminik. Məhdudiyyətlər, ortaya daha yaxşı nəticələrin çıxmasını təmin edir.         Son zamanlarda olduqca yaradıcı işlərə şahidlik etdiyimiz, Kor Marketinq reklamlarında məhdudlaşdırmaların gətirmiş olduğu qanunlar və müəyyən yollar üzərindən edilən reklamlar, daha yaradıcı işlərə imza atılmasını təmin edir.

Dünya tək bir bazar halına gələrkən istehlakçı minlərlə məhsul və ünsiyyət atəşi içərisində qərarsız bir hala gəldi. Seçimlərin bu qədər çox və fərqli olması, gərək milli gərəksə də beynəlxalq markaları fərqli strategiyalar izləmələri yolunda hərəkətə keçirdi. Nəticədə isə Al Ries və Jack Trout tərəfindən ortaya atılan mövqeləndirmə nəzəriyyəsi ortaya çıxdı. İnsan beyninin iş prinsipləri üzərində qurulan bir yanaşma olan mövqeləndirmə strategiyası, olduqca qarmaşıq ünsiyyət içərisindəki beynin bütün bunlardan sıyrılaraq tək bir nöqtəyə fokslanması məqsədi daşıyır. Satdığınız məhsulun bir çox xüsusiyyəti və şəxsiyyəti ola bilər. Ancaq çox təəssüf ki indiki vaxtda məhsulunuzun bütün xüsusiyyətlərini qəbul edəcək qədər beyinlərdə yer almaq olduqca qeyri-mümkündür. Məsələn bir yuyucu tozunun bir çox faydası vardır amma illərdir Ariel ləkə çıxarma, Omo isə ağardıcı mesajı verir. Bu onların mövqeyidir, digər xüsusiyyətlərinin olmaması mənasına gəlmir. Yaxşı, rəqabətin və ünsiyyətin olduqca sıx yaşandığı bu qlobal bazarda istehlakçının zehninə girmənin ən asan yolu nədir? İnsanların şüurunda bənzərsiz bir mövqe necə yaradılır? Bir marka bir şeyi sahibləndiyində onu istehlakçının beynindən çıxarmaq çox çətindir. Bu səbəbdən rəqibləri onu birə-bir yamsılasa belə doğru möqveləndirmə strategiyası ilə bu bir təhdid olmaz. Brendlər dünyası ümumiyyətlə birinci və ikincilərin dünyasıdır. Bazara ilk girən markalar məhsul xüsusiyyətini sahiblənən bir üstünlük qazanır. ABC ünsiyyətini illərdir dəyişdirməsinə baxmayaraq qiymət fərqi deyiləndə hələ də ağla ilk gələn yuyucu tozudur. Bu kimi markalar məhsul xüsusiyyətlərini sahiblənmiş, başqa xüsusiyyətləri olsa da həmişə eyni nöqtəyə fokuslanarak beyinlərə həkk olunmuşdur. Bazara ilk və ya ikinci girənlərdən deyilsinizsə, marka üçün aşağıdakı bir neçə mövqeləndirməyə nəzər salın. *Məhsulunuzun xüsusiyyəti ilə mövqelənidirmə: Əsas olaraq məhsulun xüsusiyyətlərinə fokuslanır. Bunlar müxtəlif xüsusiyyətlər ola bilər. Dözümlülük, iqtisadi fayda, təhlükəsizlik və s. *Qiymət / Keyfiyyət ilə mövqeləndirmə: Keyfiyyət anlayışında qiymət ön plandadır. Walmart, Absolut, Gucci kimi markaları bu mövqeləndirmə içərisində saya bilərik. *İstifadə ilə mövqeləndirmə: Məhsulun xüsusi bir istifadə və tətbiqi vurğulanaraq rəqiblərdən fərqliləşdirilir  və mövqeləndirilir. Miller, Guiness, Budweiser, Nescafe *İstifadəçi ilə mövqeləndirmə: Diesel, Chivas Regal, Apple *Rəqiblər ilə mövqeləndirmə: Rəqibi əsas alıb başqa bir mövqeləndirmə çıxarmağa və ya rəqibə qarşı əksinə mövqeləndirmə meydana gətirilir. Avis, Atlasjet *Mədəniyyət simvolları ila mövqeləndirmə: Cəmiyyətdə yer almış mədəniyyət simvollarından istifadə edilir. Castrol, Vodacom. Müvəffəqiyyətli bir marka mövqeyi üçün edilməsi lazım olanlar: - Rəqiblərin təyin olunması - Rəqiblərin necə qəbul edildiyi və qiymətləndirildiyi - Rəqiblərin mövqelərinin təyin olunması tanınması - İstehlakçı analizi - Mövqe seçimi - Mövqenin test edilməsi Xülasə, istehlakçının şüurunda nə qədər fərqli və xüsusi bir yer tutsanız markanızı da bir addım önə aparmağınız o qədər asan olacaq. Unutmayın zehinlərdə yer almaq olduqca uzun müddət gedəcək bir strategiyadır.

6 Düşüncə Şlyapası Metodu (Six Thinking Hats), dünyanın ən yaradıcı insanlarından qəbul edilən Edward De Bono tərəfindən işlənmiş ən məhşur düşüncə sistemlərindən biridir. Yaradıcı və konseptual düşüncə sahəsində tanınmış şəxs olan Edward De Bono,  "Yaşadığımız texnologiya dövründə məlumat toplamaq artıq çətin deyil. Amma əhəmiyyətli olan əlimizdəki məlumatları necə topladığımız və faydalı etmək adına bu məlumatları necə istifadə etməyimizidir. '' deyir. 6 Düşüncə Şlyapası Metodu fərdlərin fərqli dünyagörüşləriylə düşünməsini təmin edərək, bir hadisəni birdən çox istiqamətdə görməmizi təmin edir. Eyni zamanda indiki vaxtda bir çox sektorda və təhsil sahəsində istifadə edilən bu metod təsirli bir qrup mübahisəsi üsuludur. Edward De Bono bu düşünmə metodunu sistematik bir hala gətirərkən şlyapanı seçmişdir. Çünki şlyapa asan geyinilib çıxarıla bilən və geyimi tamamlayan bir aksesuardır. Şlyapalar ümumiyyətlə insanların sosial statusları və həyat tərzləri ilə bağlı məlumat verir. Şlyapa ilə düşüncə arasında əlaqə qurulur. Düşüncənin əsas istiqamətləri müxtəlif altı rəngli şlyapa ilə işarələnir. Duyğu, məntiq, bilik, ümid və yaradıcılığa hər səfərində eyni anda fokuslanması yerinə ayrı-ayrı düşünə bilmə xüsusiyyətini təmin edərək, sistematik düşünüb doğru qərarlar verməsini məqsəd qoyar. İnsanlar fərqli baxışlara sahib olurlar. İştirakçıların düşüncə qabiliyyəti inkişaf edir. Lazımsız müzakirələr önlənər. AĞ ŞLYAPA Tərəfsiz və obyektivdir. Faktlar və sənədlərlə maraqlanar. Ağ şlyapanı taxan şəxslər; əlində olan məlumatları, ehtiyac olan məlumatları və bu məlumatları necə əldə edə biləcəyini təhlil edir. Onlar emosiyalardan uzaq olur və hisslərə qapanmır. QARA ŞLYAPA Qara şlapa – əsl tənqidçidir. Bu şlyapanı taxanlar hər şeyi qara rəngdə görməlidirlər. Hər zaman çatışmamazlıqlar axtarırlar, sözlərə və rəqəmlərə inanmırlar, zəif yerləri axtarırlar. Riskləri ortaya çıxarar və alınan qərarların nə səbəbdən işə yaramayacağını açıqlayar. Qara şlyapa bizi təhlükələrdən qoruyur, yalnız bu zaman həddi aşmamaq lazımdır. QIRMIZI ŞLYAPA Qırmızı duyğuları, hissləri, ehtirasları və həyəcanları ifadə edər. Qırmızı şlyapa taxanlar qorxu, hirs, nifrət, qısqanclıq kimi şüuraltında olan duyğularını açığa çıxardar. Qırmızı şlyapalı ''Mövzuyla əlaqədar duyğularım bunlardır. '' deyər. Bu şəkildə düşüncənin ən əhəmiyyətli hissələrindən olan duyğusal tərəfi plandan çıxarılır. Bundan əlavə, mövzuya duyğuların təsirini müəyyənləşdirər. SARI ŞLYAPA Sarı şlyapalı mövzuyla əlaqədar müsbətlik, üstünlüklər və faydalarla maraqlanar. Üstünlükləri və əldə ediləcək yaxşı nəticəni ortaya qoyar. Sarı şlyapanı taxdığımız zaman, təklifin dəyərini və faydasını təyin etmək üçün dərhal səy göstərməyə başlamış olarıq. Konkret qərarlar ortaya çıxarır. İdeyanın pozitiv tərəflərinə diqqət yetirməyi tələb edir. Qara şlyapanın əksidir. YAŞIL ŞLYAPA Məhsuldarlığın, enerjinin, böyümənin və yeni fikirlərin şlyapasıdır. Yaşıl şlyapa taxıldığında yaradıcı fikirlər ortaya qoyulub, müxtəlif təkliflər təqdim edilir. Yaşıl şlyapanı taxan şəxs alternativləri və bu alternativlərin reallığını araşdırır. GÖY ŞLYAPA Düşünmənin təşkili. Düşüncə haqqında düşüncələr. Göy şlyapa analitik və moderatordur. O digərlərindən fərqlənir, özü işləmir, digərlərinə rəhbərlik edir. Bu şlyapa fikir prosesini idarə edir. Hamını ortaq fikrə gətirib çıxarır. O, dirijora bənzəyir, fikirləri dinləyir, bəzən şlyapaları dəyişməyi məsləhət edir: “Sizin yanaşmanız düzgün deyil, qara şlyapanı çıxarın və yaşıl şlyapanı taxın”. Yaxşı bir müşahidəçidir. Müzakirə məlumatlarını müəyyən bir süzgəcdən keçirir və ən doğru qərarı verir. Nümunə vermək lazım olsa, avtomobil almağa qərar verən bir adam altı düşüncə şlyapası metodunu bu şəkildə istifadə edər. Ağ Şlyapa: sürüş 70 min km, il 1996. Qiymət 25.000 AZN Qırmızı Şlyapa: Ayaqlarım yerdən kəsiləcək avtomobil sürməyi çox sevirəm. Qara Şlyapa: Bəlkə avtomobilin kilometrajını azaldıblar. Köhnə avtomobildi, çox xərc edər. Sarı Şlyapa: İşlərimi daha qısa müddətdə görərəm. Səhərlər bir az daha gec oyanaram. Yaşıl Şlyapa: Avtomobilə bir az xərc qoyaram təmir etdirib 3 min daha baha sataram. Göy Şlyapa: Bu avtomobili almasam yaxşıdı.

Bir əvvəlki yazımızda məzmunun necə yaradılması gərəkdiyinə nəzər saldıq. Bu yazımızda isə rəqəmsal istehlakçı anlayışından və rəqəmsal istehlakçının həyat sahəsi sosial şəbəkələrdə məzmunun necə idarə olunmasından danışacayıq. Əvvəlcə, markalar üçün rəqəmsal istehlakçı qrupunu, anlamaq və davranışlarını təxmin etmək hər keçən gün daha əhəmiyyətli bir hala gəlir. Bir sağlamlıq sığortası şirkətinin reallaşdırdığı bir araşdırma, ağıllı telefon istifadəçiləri hər gün ortalama 18 dəqiqədə bir dəfə telefonlarına baxdığını və həmçinin 2020-ci ildə mobil telefon sahibi olan insanların sayının elektrik  istifadəçilərinin sayını keçəcəyini ortaya qoyur. Yaxşı, rəqəmsal istehlakçı nədir? Nə edər? Harada yaşayır? Rəqəmsal İstehlakçı, texnologiyaları istifadə edərək fiziki dünyada pərakəndə mağazalardan alver edən istehlakçı qrupu olaraq təyin olunur. Məhsul haqqında əvvəldən araşdırma edərək gəlir və ya daha əvvəldən araşdırdığı məhsulu mağazadaykən bir başqa markanın məhsulu ilə telefonundan müqayisə edə bilir. Bu da, rəqəmsal dövrlə birlikdə rəqəmsal istehlakçı davranışlarının da hər geçən gün dəyişdiyini göstərir. İnsanlar artıq əvvəlki  kimi alverə getmir. Mobil cihaz ilə olduğu yerdən istədiyi məhsulu araşdırır və özünə ən uyğun olanı seçə bilir. Bu vəziyyət çox təbii ki, istehlakçı üçün bir çox fayda təmin edərkən, marka və xüsusilə mağaza sahibləri üçün mövqelərini yenidən nəzərdən keçirmələrini tələb edir. Rəqəmsal əsaslı markalar gərək sosial şəbəkə məzmun marketinqi, gərəksə rəqəmsal reklam alaraq potensial müştərilərini rəqəmsal mühitdə tutmağa çalışır. Xüsusilə məzmun strategiyalarını müəyyənləşdirərkən hədəf kütlənin xüsusiyyətlərinə görə təyin etməyə, paylaşdığı hekayələrdə müştərini də ortaq etməyə diqqət göstərirlər. Bu da istehlakçının markaya olan güvən duyğusunun artmasına səbəb olur. Yaradılması qədər idarə edilməsi də çətin olan məzmunun necə idarə olunması lazım olduğunu izah etməyə çalışaq. Əvvəlcə məzmunun doğru bir şəkildə idarə edilə bilməsi üçün bir təqvim yaradılmalıdır. Məzmun təqvimi sizin nizamlı olaraq paylaşım etmənizi təmin edərkən, hansı gün, hansı cür məzmunu paylaşacağımızı da müəyyənləşdirməyimizə kömək olacaq. Nizamlı və müəyyən aralıqlarla edəcəyiniz məzmun paylaşmaları istehlakçıların da markanızdan sıxılmadan maraqla izləyəcəyi, məlumat alacağı və ya əylənəcəyi bir platformaya çevriləcək. Beləcə istehlakçı, markanı özünə dəyər qatan, həll tapan, problemlərini aradan qaldıran bir yoldaş kimi görəcək. Yaradılan təqvim, məzmun çıxarmağa və nəşr etməyə kömək edəcək. Yaradılan təqvim hədəfə, müştərilərə uyğun olmalıdır. Məzmununuzu istifadə edəcəyiniz vasitəyə görə gündəlik, həftəlik, aylıq olaraq nizamlaya bilərsiniz. -Günlük Twitter paylaşmaları, -Xəbərlərin Facebook səhifəsinə yerləşdirilməsi, -Bloglara yazılan şərhlərə cavab vermək, -Həftəlik qısa bir video, məqalə kimi web saytınızda yeniləmələr, -Geniş bir blog yazısı, müsahibə və ya bir müştəri hekayəsi paylaşmaq -Aylıq video çəkilişlər, yarışlar və ya kupon çəkilişləri edə bilərsiniz. Beləcə müştərinizi sıxmadan onları bir sonrakı məzmununuzu maraqla gözləyəcəyi bir hala gətirə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə, müştəriləriniz haradadırsa sizdə orada olmalı və onlarla isti münasibətlər qurmağa davam etməlisiniz. Hər zaman doğru yerdə, doğru insanlara, doğru mesajı çatdıraraq onlara sahənizdə nə qədər mütəxəssis olduğunuzu əylənərək izah edə bilərsiniz.